MỘT SỐ CÂU HỎI THƯỜNG GẶP VỀ HIỆP ĐỊNH CHUNG VỀ THƯƠNG MẠI DỊCH VỤ (GATS) CỦA WTO (PHẦN 2)

6. GATS có ảnh hưởng đến khả năng của một thành viên trong việc theo đuổi các mục tiêu và ưu tiên chính sách quốc gia không?

GATS công nhận rõ ràng quyền của các thành viên trong việc điều chỉnh việc cung cấp dịch vụ nhằm theo đuổi các mục tiêu chính sách của họ. Tuy nhiên, Hiệp định có các điều khoản đảm bảo rằng các quy định về dịch vụ được quản lý một cách hợp lý, khách quan và công bằng.

7. Các nghĩa vụ cơ bản theo GATS là gì?

Các nghĩa vụ trong GATS có thể được phân thành hai nhóm lớn:
(a) các nghĩa vụ chung áp dụng cho tất cả các thành viên và tất cả các lĩnh vực dịch vụ, cũng như
(b) các nghĩa vụ chỉ áp dụng cho các lĩnh vực được ghi trong Biểu cam kết về dịch vụ của mỗi thành viên. Các cam kết trong lĩnh vực thương mại dịch vụ được trình bày trong các Biểu cam kết riêng của mỗi thành viên, đồng thời phạm vi, mức độ mở cửa thị trường cũng có thể khác nhau giữa các thành viên.
Trong GATS, các thuật ngữ và khái niệm liên quan như đối xử tối huệ quốc, đối xử quốc gia, mở cửa thị trường tương tự với GATT, nhưng không nhất thiết phải giống với những điều khoản và khái niệm được sử dụng trong GATT.

(a) Các nghĩa vụ chung

Đối xử tối huệ quốc (MFN): Theo Điều II của GATS, các thành viên được yêu cầu ngay lập tức và vô điều kiện đối với các dịch vụ hoặc nhà cung cấp dịch vụ của tất cả các thành viên khác sự “đối xử không kém thuận lợi hơn so với các nhà cung cấp dịch vụ và dịch vụ của bất kỳ quốc gia nào khác”. Về nguyên tắc, điều này dẫn đến việc cấm các thỏa thuận ưu đãi giữa các nhóm thành viên trong các lĩnh vực riêng lẻ hoặc các điều khoản có đi có lại hạn chế lợi ích tiếp cận đối với các đối tác thương mại được đối xử tương tự.

Điều II GATS có các trường hợp miễn trừ. Các thành viên được phép miễn trừ như vậy trước khi Hiệp định có hiệu lực. Các trường hợp miễn trừ mới chỉ có thể được áp dụng cho các thành viên mới tại thời điểm gia nhập hoặc, trong trường hợp là các thành viên hiện tại, bằng cách miễn trừ theo Điều IX: 3 của Hiệp định thành lập WTO. Về nguyên tắc, tất cả các trường hợp miễn trừ không được kéo dài hơn 10 năm. Hơn nữa, GATS cho phép các nhóm thành viên tham gia hội nhập kinh tế khu vực hoặc công nhận lẫn nhau các tiêu chuẩn, chứng chỉ quy định và những nội dung tương tự nếu đáp ứng một số điều kiện nhất định.

Tính minh bạch: Các thành viên GATS được yêu cầu, công bố tất cả các biện pháp áp dụng chung và thiết lập các điểm hỏi đáp quốc gia được ủy quyền để trả lời các yêu cầu thông tin của các thành viên khác.

Các nghĩa vụ áp dụng chung khác bao gồm việc thiết lập các thủ tục rà soát hành chính và khiếu nại đối với hoạt động của các công ty độc quyền và các nhà cung cấp độc quyền.

(b) Các cam kết cụ thể

Tiếp cận thị trường: Tiếp cận thị trường là một cam kết trong các lĩnh vực cụ thể. Nó có thể được thực hiện theo nhiều loại hạn chế khác nhau được liệt kê trong Điều XVI (2) GATS. Ví dụ, các hạn chế có thể được áp dụng với số lượng nhà cung cấp dịch vụ, hoạt động dịch vụ hoặc nhân viên trong ngành; giá trị của các giao dịch; hình thức pháp lý của nhà cung cấp dịch vụ; hoặc số vốn góp nước ngoài.

Đối xử quốc gia: Cam kết đối xử quốc gia có ý nghĩa rằng thành viên liên quan không thực hiện các biện pháp phân biệt đối xử, mang lại lợi ích cho các dịch vụ hoặc nhà cung cấp dịch vụ trong nước. Yêu cầu quan trọng là không được sửa đổi, theo luật hoặc trên thực tế, các điều kiện cạnh tranh có lợi cho ngành dịch vụ của nước thành viên. Một lần nữa, việc mở rộng đối xử quốc gia trong bất kỳ lĩnh vực cụ thể nào có thể được thực hiện tùy theo điều kiện và trình độ.

Các thành viên có thể tự do điều chỉnh phạm vi lĩnh vực và nội dung cơ bản của các cam kết đó khi họ thấy phù hợp. Do đó, các cam kết có xu hướng phản ánh các mục tiêu và ràng buộc của chính sách quốc gia, tổng thể và trong các lĩnh vực riêng lẻ. Trong khi một số thành viên đã cam kết một số ít dịch vụ, thì nhiều thành viên khác đã mở cửa thị trường và đối xử quốc gia với hơn 120 trên tổng số 160 phân ngành dịch vụ

Sự tồn tại của các cam kết cụ thể gây ra các nghĩa vụ khác liên quan đến việc thông báo các biện pháp mới có tác động đáng kể đến thương mại và huỷ bỏ các hạn chế đối với thanh toán và chuyển khoản quốc tế.

8. Thông tin nào có trong Biểu cam kết về dịch vụ?

Mỗi thành viên WTO được yêu cầu phải có một Biểu cam kết cụ thể xác định các dịch vụ mà thành viên đó mở cửa thị trường và đối xử quốc gia và bất kỳ hạn chế nào có thể kèm theo. Trong Biểu cam kết có thể có các cam kết bổ sung, ví dụ, liên quan đến việc thực hiện các tiêu chuẩn hoặc nguyên tắc quy định cụ thể. Các cam kết được thực hiện theo từng phương thức trong số bốn phương thức cung cấp dịch vụ.

Hầu hết các Biểu cam kết bao gồm phần cam kết chung và cam kết cụ thể. Phần cam kết chung là các hạn chế áp dụng cho tất cả các ngành sau đó được liệt kê trong Biểu cam kết. Phần cam kết cụ thể đưa ra hạn chế tương ứng với mỗi phương thức cung ứng dịch vụ, đặc biệt là sự hiện diện thương mại và sự hiện diện của thể nhân. Phần cam kết cụ thể chỉ áp dụng cho từng dịch vụ cụ thể.

Tất cả các Biểu cam kết đều có trên trang web của WTO: https://www.wto.org/english/tratop_e/serv_e/serv_commitments_e.htm

9. Các cam kết cụ thể của các thành viên có hiệu lực khi nào?

Phần lớn các cam kết hiện tại có hiệu lực từ ngày 1 tháng 1 năm 1995, tức là ngày WTO có hiệu lực. Các cam kết mới là cam kết của các bên tham gia đàm phán mở rộng và các thành viên mới gia nhập WTO.

10. Các cam kết có thể được đưa ra hoặc mở rộng bên ngoài đàm phán đa phương không?

Có, bất kỳ thành viên nào cũng có thể tự do mở rộng các cam kết hiện có của mình bất kỳ lúc nào.

(Còn nữa)

 

Nội dung được dịch từ nguồn: WTO, The General Agreement on Trade in Services (GATS): objectives, coverage and disciplines, https://www.wto.org/english/tratop_e/serv_e/gatsqa_e.htm(truy cập ngày 5/1/2021)

Người dịch: Tào Thị Huệ