Hợp đồng mua bán hàng hoá quốc tế được điều chỉnh bởi CISG và Bộ nguyên tắc của Unidroit

Hợp đồng mua bán hàng hoá quốc tế được điều chỉnh bởi CISG và Bộ nguyên tắc của Unidroit

Hợp đồng mua bán hàng hoá có thể bị điều chỉnh bởi nhiều nguồn luật khác nhau. Nguồn luật có thể do các bên tranh chấp lựa chọn, hoặc do cơ quan giải quyết tranh chấp lựa chọn. Nguồn luật đó có thể là luật quốc gia, cũng có thể là “luật xuyên quốc gia”. Vụ tranh chấp dưới đây cho thấy sự phong phú của nguồn luật được lựa chọn áp dụng điều chỉnh nội dung hợp đồng mua bán hàng hoá quốc tế

Nguồn: Noridane Foods S.A. v. Anexo Comercial Importação e Distribuição Ltda, nguồn: http://www.unilex.info/principles/case/2035, ngày truy cập 10/11/2021

Nguyên đơn, một Công ty Thực phẩm đa quốc gia của Đan Mạch và Bị đơn, một công ty thương mại Brazil, đã ký một hợp đồng theo đó Bị đơn sẽ giao cho Nguyên đơn ở Hồng Kông một lượng thịt gà đông lạnh nhất định. Nguyên đơn đã thanh toán xong nhưng Bị đơn không giao hàng đúng thời gian đã thỏa thuận. Nguyên đơn nhiều lần cố gắng liên lạc nhưng Bị đơn thậm chí không trả lời tin nhắn của họ. Sau đó, Nguyên đơn ấn định thêm một khoảng thời gian yêu cầu Bị đơn giao hàng trong khoảng thời gian đó, nhưng vì Bị đơn đã không giao hàng trong khoảng thời gian gia hạn, nên Nguyên đơn đã chấm dứt hợp đồng và yêu cầu bồi thường thiệt hại.

Tòa án sơ thẩm (Braxin) quyết định có lợi cho Nguyên đơn và khi kháng cáo, Tòa án cấp phúc thẩm Rio Grande do Sul đã đồng ý với phán quyết này.

Đối với luật điều chỉnh hợp đồng, Tòa án cấp phúc thẩm lưu ý rằng theo Điều. 9 (2) của Bộ luật Dân sự Braxin, Luật Đan Mạch với tư cách là luật nơi giao kết hợp đồng sẽ được áp dụng. Tuy nhiên, Tòa án cho rằng, bất cứ khi nào như trong trường hợp hiện tại, quy tắc lex loci celebrationis truyền thống nên được bỏ qua để ủng hộ một cách tiếp cận linh hoạt hơn, đó là viện dẫn đến việc áp dụng CISG và các Nguyên tắc UNIDROIT – một biểu hiện của “luật của thương nhân mới” (new lex mercatoria).

Phải thừa nhận rằng CISG chỉ được Braxin phê chuẩn sau khi ký kết hợp đồng và do đó không được áp dụng theo Điều 1 (1) (a), nhưng theo Tòa án, Công ước, cũng như xét về số lượng lớn các quốc gia đã phê chuẩn nó và sự tuân thủ thường xuyên của các doanh nhân trên toàn thế giới, có thể được coi là “thông lệ” phổ biến nhất trong thương mại quốc tế hàng hóa và điều này phù hợp theo Điều 113 của Bộ luật Dân sự Brazil, trong đó quy định rằng việc giải thích các giao dịch pháp lý phải phù hợp với tập quán.

Đối với Bộ nguyên tắc UNIDROIT, Tòa án nhận thấy rằng nội dung của Bộ nguyên tắc này chứa đựng số lượng lớn các quy tắc phù hợp với luật của thương nhân mới (new lex mercatoria), như các nguyên tắc và quy tắc, hợp đồng mẫu và điều khoản mẫu, tập quán, được phát triển độc lập với các Quốc gia, theo thông lệ thương mại quốc tế và do đó có thể được coi là “một luật thương mại xuyên quốc gia đích thực” (an authentic transnational commercial law). Hơn nữa, các Nguyên tắc CISG và UNIDROIT, không đối kháng hoặc loại trừ lẫn nhau, trái lại bổ sung cho nhau (xem Michael Joachim Bonell, “The CISG and the UNIDROIT Principles of International Commercial Contracts: two complementary instruments,” in International Law Review of Wuham University, vol. 10, 2008-2009, p. 100/117). Cuối cùng, Tòa án cũng trích dẫn Lauro Gama Jr, “Os princípios do Unidroit relativos aos contratos do comércio internacional: una nova dimensão harmonizadora dos contratos internacionais”, in XXXIII Curso de Derecho Internacional. Washington, D.C.: OEA, Secretaría General, 2007, p. 95/142, tuyên bố rằng “việc sử dụng các Bộ nguyên tắc UNIDROIT – cũng như việc áp dụng CISG ngay cả khi không phải là một phần của luật nội địa Brazil – tái khẳng định một cách tiếp cận linh hoạt, không cần thực chứng đối với các tranh chấp trong lĩnh vực luật thương mại quốc tế.”

Về lý do, Tòa án bác bỏ ý kiến phản đối của Bị đơn rằng không có hợp đồng hợp lệ giữa các bên vì nó không được giao kết bằng văn bản. Theo Tòa án, có đủ bằng chứng khác để chứng minh sự tồn tại của một mối quan hệ hợp đồng, và để hỗ trợ cho điều này, Tòa án viện dẫn Điều 11 của CISG và Điều 1.2 của Bộ nguyên tắc UNIDROIT, cả hai đều nêu rõ nguyên tắc tự do hình thức đối với hộp đồng thương mại quốc tế. Hơn nữa, Tòa án nhận thấy rằng việc Nguyên đơn chấm dứt hợp đồng là hợp lý, không chỉ trên cơ sở Điều 49 CISG, mà còn vì Bị đơn bằng hành vi của mình đã vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ chung là nguyên tắc thiện chí trong việc thực hiện hợp đồng, cấu thành một trong những nguyên tắc lớn nhất được thiết lập bởi “luật của thương nhân mới” (new lex mercatoria) và có thể được tiếp cận từ nội dung Điều 1.7 Bộ nguyên tắc UNIDROIT và Điều 7 (1) CISG.

Người dịch: Tào Thị Huệ