Giải quyết tranh chấp bằng trọng tài theo Điều 25 DSU
Tuy nhiên, họ có thể lựa chọn một cơ chế giải quyết tranh chấp khác, để thay thế cho việc xét xử bởi Ban hội thẩm và Cơ quan phúc thẩm, đó là sử dụng trọng tài theo Điều 25.1 DSU.
Giải quyết tranh chấp bằng trọng tài theo Điều 25 DSU
Thông thường, khi xảy ra tranh chấp, thành viên WTO sẽ sử dụng Cơ chế giải quyết tranh chấp của WTO, Cơ chế sử dụng Ban hội thẩm và Cơ quan phúc thẩm. Tuy nhiên, họ có thể lựa chọn một cơ chế giải quyết tranh chấp khác, để thay thế cho việc xét xử bởi Ban hội thẩm và Cơ quan phúc thẩm, đó là sử dụng trọng tài theo Điều 25.1 DSU. Với cơ chế này, các bên phải có thoả thuận trọng tài, thể hiện sự đồng ý về việc sử dụng và tuân theo thủ tục trọng tài (Điều 25.2 DSU). Theo đó, các bên tranh chấp có quyền tự do thoả thuận về các quy tắc và thủ tục mà họ cho là phù hợp cho việc xét xử bằng trọng tài, bao gồm cả việc lựa chọn các trọng tài viên. Các bên cũng phải xác định rõ các vấn đề đang tranh chấp.
Trước khi bắt đầu xét xử, các bên phải thông báo thỏa thuận sử dụng trọng tài cho tất cả các Thành viên (WTO). Các Thành viên khác chỉ có thể trở thành một bên của trọng tài khi có sự đồng ý của các bên tham gia vào thoả thuận trọng tài. Các bên tham gia thoả thuận trọng tài phải đồng ý tuân theo phán quyết trọng tài, sau khi được ban hành. Phán quyết trọng tài phải được thông báo cho DSB và các Hội đồng và Ủy ban liên quan giám sát (các) Hiệp định được dẫn chiếu, áp dụng (Điều 25.2 và 25.3 DSU). Các quy định tại Điều 21 và 22 của DSU về các biện pháp khắc phục và giám sát việc thực hiện phán quyết được áp dụng đối với phán quyết của trọng tài (Điều 25.4 của DSU).
Cụ thể về việc thực thi phán quyết trọng tài Điều 25 DSU: Khi sử dụng cơ chế giải quyết tranh chấp của DSU, các bên có thể có được quyết định ràng buộc về mức độ vô hiệu hoặc suy giảm lợi ích bằng các quyết định trọng tài theo Điều 22.6 của DSU. Điều kiện tiên quyết cho quyết định này là nguyên đơn đã yêu cầu DSB cho phép việc đình chỉ các nghĩa vụ và bị đơn không đồng ý với mức trả đũa được đề xuất. Trong trường hợp các bên sử dụng trọng tài theo Điều 25 của DSU, họ đồng ý rằng phán quyết của các trọng tài sẽ là quyết định cuối cùng. Có thể sử dụng Điều 21 và 22 của DSU để thực hiện và thực thi các kết luận của các phán quyết trọng tài này.
Người dịch: Tào Thị Huệ
Nguồn: DISPUTE SETTLEMENT SYSTEM TRAINING MODULE: CHAPTER 8 – Dispute Settlement without recourse to Panels and the Appellate Body, 8.2 Arbitration pursuant to Article 25 of the DSU, https://www.wto.org/english/tratop_e/dispu_e/disp_settlement_cbt_e/c8s2p1_e.htm (truy cập ngày 01/10/2021)